Borba Info Vesti
Svemirski teleskop Džejms Veb (JVST) uspeo je da dobro pogleda misteriozni objekat skriven između orbita Neptuna i Jupitera.
Misteriozni „kentaur”, poznat kao (2060) Hiron, kombinuje odlike dva kosmička tela odjednom – komete i asteroida…
Njegovo ime je jedinstvenost
Prvo, malo astronomske teorije…
Kentauri su grupa asteroida koji se nalaze između Jupitera i Neptuna.
Prema naučnicima, ova svemirska tela su jedinstvena na svoj način, jer imaju svojstva asteroida i neke karakteristike kometa.
U grčkoj mitologiji, kentauri (poluljudi, polu-konji) imali su nasilnu i nepredvidivu prirodu. Svemirski kentauri se ponašaju na potpuno isti način.
Njihovo kretanje je nestabilno i može periodično da prelazi orbite džinovskih planeta.
Kao rezultat toga, ogromne planete, koristeći svoju monstruoznu gravitaciju, bukvalno gađaju kentaure u različitim pravcima.
Poznato je da u Sunčevom sistemu ima oko 44.000 ovih objekata, a svaki od njih ima najmanje kilometar u prečniku. Najveći od njih, (10199) Čariklo, ima prečnik 260 km. Međutim, to nije granica: izgubljeni objekat 1995 SN55 bio je još veći.
Do danas nijedan od kentaura nije fotografisan iz neposredne blizine, iako je prvi od njih, (944) Hidalgo, otkriven pre više od jednog veka, 1920. godine.
Izuzetak je Saturnov satelit Fiba, koji je 2004. godine snimila automatska međuplanetarna stanica Kasini-Hajgens.
Na osnovu brojnih znakova, Fibi je možda bivši kentaur koji je pao u gravitaciono polje džinovske planete.
Svemirski teleskop Habl je takođe uspeo da dobije određene podatke o površini kentaura (8405) Asbolusa.
I sada su se, konačno, pojavili novi podaci o kentaurima, dobijeni uz pomoć JVST-a. Oni su omogućili naučnicima da iznova pogledaju misterioznu svemirsku stenu, polukometu, poluasteroid (2060) Hiron.
Istraživači su otkrili metan (CH₄) i ugljen-dioksid (CO₂) u Hironovoj komi, oblaku prašine i gasa koji okružuje jezgro. Ranije su astrofizičari pronašli ugljen monoksid (CO) u komi objekta.
Novi podaci iz JVST-a pokazuju da ugljen monoksid postoji na površini Chirona isključivo u zamrznutom obliku. Ali kada se ovaj led zagreje, CO prelazi iz čvrstog u gas, preskačući tečnu fazu. Ovaj proces se naziva sublimacija.
A, pošto je ugljen-monoksid mnogo isparljiviji od ugljen-dioksida, nije iznenađenje što preovlađuje u Hironovoj komi. Dok CO₂ ostaje uglavnom, na površini kentaura.
Dakle, studija pokazuje da različiti gasovi mogu postojati u različitim stanjima na površini i u atmosferi kometa. Ovo čini njihovo proučavanje još zanimljivijim i izazovnijim.
Svedok rođenja Sunčevog sistema
Nove informacije su potpuno drugačije od svega što smo ranije videli.
Neverovatno je teško videti oblake gasa oko tela tako udaljenih od Sunca kao Hiron ali JVST je to uradio!
Ova zapažanja nam pomažu da bolje razumemo unutrašnjost Chirona i kako svi ovi materijali doprinose njegovom jedinstvenom ponašanju.
— Čarls Šambo, planetarni naučnik, Univerzitet Centralne Floride (SAD).
Njegova koleginica Noemi Pinilla-Alonso, planetarni naučnik sa Univerziteta Ovieda (Španija) rekla je da su astronomi prvi put otkrili vodeni led i lake ugljovodonike, kao što su etan i propan, na kentauru (Hiron).
Ove hemikalije su sačuvane na Hironu od formiranja našeg Sunčevog sistema, kada su bile deo prvobitne gasne magline.
A, to je važno za nauku jer su objekti poput Hirona od tada ostali praktično nepromenjeni, pomažući naučnicima da bolje razumeju rane faze Sunčevog sistema.
Prema istraživačima, etan i propan su verovatno nastali kao rezultat hemijskih reakcija koje se dešavaju na površini Hirona kada su izloženi sunčevoj svetlosti.
Svetlost udara na površinu, gde se nalaze metan i vodeni led i pokreće hemijske reakcije koje dovode do formiranja ovih molekula.
Da bi u potpunosti razumeli strukturu Hironovog jezgra i kome i kako se oni transformišu u njegovoj orbiti, istraživačima će biti potrebni novi, tačniji podaci.
Nastavićemo da pratimo Hirona.
Kako se bude približavao, moći ćemo da je posmatramo veoma detaljno.
Ovo će nam omogućiti da preciznije odredimo sadržaj leda, silikata i organskih jedinjenja. Takođe se nadamo da ćemo razumeti kako sezonsko sunčevo osvetljenje utiče na ponašanje ovog objekta i njegovih rezervi leda.
– Pinilla-Alonso.
Malo o Hironu
Kao što je već pomenuto, Hiron je jedinstveni objekat u Sunčevom sistemu, koji ima dvostruku prirodu. S jedne strane, to je asteroid, sa druge strane, kada se približava Suncu, razvija komu i rep, karakteristične za komete.
Objekat je 1977. otkrio američki astronom Čarls Koval. Novo kosmičko telo je dobilo ime po kentauru Hironu, mudrom učitelju glavnih grčkih heroja Herkula i Ahila.
Hironova orbita je veoma izdužena i prolazi između Saturna i Urana.
Njegov period okretanja oko Sunca je oko 50 godina.
Hironov prečnik se procenjuje na oko 218 km. To ga čini jednim od najvećih poznatih kentaura. Postoje sugestije da Hiron možda ima mali satelit ali ova informacija još nije potvrđena.
Pored toga, vrlo je verovatno da Hiron može imati prstenove oko sebe ali ova hipoteza zahteva dalje proučavanje. Drugi kentauri, kao što je Čariklo, imaju takve prstenove.
Hiron je veoma važan za čovečanstvo. Ledena površina kentaura čini ga potencijalnim izvorom vode za buduće svemirske misije, posebno ako ljudi odluče da kolonizuju spoljašnje krajeve Sunčevog sistema.
Borba.Info
